Nghỉ ngơi trong tĩnh lặng, ấm áp.
Ngoài kia cũng yên ả nhưng giá buốt.
Chơi cờ với con trai. Kể chuyện hồi xưa. Hai mẹ con rủ nhau đi chụp ảnh.
Chiều nấu một bữa ngon cho chồng con thưởng thức.
Trong niềm hạnh phúc bình dị, nghĩ về những ngày đã qua.
Và những ngày sắp đến.
Mỗi khi suy nghĩ phân vân về một chuyện nào đấy, tôi thường đọc những bài viết của Bạn hoặc hỏi Bạn, có lúc tôi cũng ngồi và nghĩ về bản chất sâu xa của chuyện chờ nghe ý kiến của một người bạn ở xa chưa gặp mặt bao giờ. Tôi biết tôi là một người đàn bà, tôi biết tôi cần một niềm tin, niềm tin ấy có thể là chỗ dựa cho tôi, dựa hồn dựa cốt thôi, nhưng nó làm tôi an tâm và trở lại tin tưởng chính bản thân mình.
Một bài viết gần đây của Bạn về Trường sa- Hoàng sa cũng đã giúp suy nghĩ của tôi về việc nóng hổi dư luận đó trở nên mạch lạc rõ ràng. Và Bạn ạ, qua bài viết của Bạn, tôi lại một lần nữa nhìn thấy Bạn, tâm huyết mà thấu đáo, tận trí tận lực miệt mài mà vẫn tỉnh táo thận trọng, trông xa thấy rộng mà bình tĩnh điềm đạm, nhìn thẳng vào thực tế bằng cái nhìn chân thực công bằng mà vẫn giữ sự lạc quan hy vọng, mong mỏi điều tốt lành cho quê hương đất nước.
Ngày cuối năm, nhớ về một bài thơ viết cho Bạn ngày cuối năm âm lịch Ất Dậu, đầu năm dương lịch 2005, hồi ấy viết trực tiếp lên diễn đàn VNE, Bạn đọc xong bảo, em chưa được như trong thơ, chị viết thế này các bạn lại cười em. Bạn vẫn giản dị khiêm tốn như vậy vì thế mình lúc ấy đã không nghe khi Bạn bảo cất bài ấy đi. Hình ảnh về Bạn mình chỉ thấy được qua những bài viết, những bức ảnh quê nhà, những lần trò chuyện qua mạng, nhưng từ hồi ấy mình đã thấy rõ nét như thế, và mình muốn kể cho bạn bè nghe điều mình thấy về một người bạn, giản dị vậy thôi.
Sau này mình có viết thêm những bài thơ về Bạn, tuy vậy mình vẫn rất nhớ bài thơ này, ở bài thơ này có những cảm xúc và niềm tin mà hôm nay đọc lại vẫn thấy nguyên vẹn, dù ba năm đã trôi qua, những chuyện đời trong thơ giờ đã khác.
Thư Xuân Cho Em
Chị nhớ quê nhà mấy bữa nay
Thương em chắc cũng ngóng sum vầy
Thư viết xuân về sao ứa lệ
Tấm lòng tri kỷ gửi vào đây.
Chắp lại hình hài muôn xuân trước
Chợ hoa đưa đến tận hiên nhà
Chiều Ba mươi Tết người như nước
Hương trầm thoang thoảng quyện hương hoa.
Tha hương xuân có mà không có
Lặng lẽ tàn thông địu tuyết dày,
Con đường thăm thẳm chìm trong tuyết
Cồn cào thêm nhớ mưa bụi bay.
Em nhỉ quê mình nhiều khó nhọc
Ất Dậu xuân xưa, Ất Dậu này
Sáu mươi năm cũ bao vận hạn
Biết có yên vui được từ nay?
Em lại xót xa những dân chài
Giam cầm chết chóc bởi tay ai?
Thê nhi xuân khoác màu tang tóc
Xóm làng nơm nớp cảnh ngày mai.
Nước nghèo thêm trách tội quan tham
Móc túi tiền dân hưởng điếm đàng
Cửa quyền hạch sách người vô tội
Kể sao cho hết nỗi lầm than.
Biết em hay nghĩ điều chua chát
Hay buồn vì những cảnh tai ương
Trong lòng ấp ủ nhiều khát vọng
Càng hiểu tình em lại càng thương.
Trong như giọt nước cuối cành dương
Nắng soi lấp lánh sắc vô thường
Em giấu trong mình bao vẻ đẹp
Xuân có gặp em cũng phải nhường.
Cô gái mắt huyền thương yêu ấy
Tết này chắc lại ngóng tin em
Đã mấy xuân rồi son sắt đợi
Ngày vui xác pháo thắm bên thềm
Mẹ già tựa cửa chiều hiu hắt
Thương nhớ con mình tóc bạc thêm
Cha buồn rót rượu thèm tri kỷ
Một chén đêm xuân chúc trai hiền.
Càng viết càng dầy nỗi nhớ em
Chưa gặp mà sao đã thân quen
Đường đời ai biết nhiều trắc trở
Chị ngã em nâng, lệ mãi hoen.
Em nhé, xuân này chúc em vui
Gặp cánh hoa rơi bớt ngậm ngùi
Chân trời vẫn đợi người lữ thứ
Đắng cay qua hết sẽ ngọt bùi.
Thư viết xuân về sao ứa lệ
Thương em chị gửi trọn vào đây.
8-2-2005
(Đêm Ba mươi Ất Dậu)
Hoàng Yến
Năm cũ ngang qua trước cửa
Kéo sau xao xuyến gió về
Cảm xúc, mầm cây lặng lẽ
An khiêm vùi dưới bộn bề.
.
23-12-2007
HY
II. Lãng mạn- một phẩm chất của tâm hồn:
Ai hay đặt dấu hỏi sẽ thấy ngay sự thiếu hụt trong giải thích về lãng mạn (LM) ở phần I, bởi vì nếu nó đầy đủ thì ta làm sao trả lời được câu hỏi: “Tại sao nhiều cụ già sắp xuống lỗ vẫn cứ LM?”
“Cụ bà vẫn đẹp sao
Cụ ông vẫn đẹp sao
Dù hàm răng không còn chiếc nào
Dù thân thể nhăn nheo như là da cóc
Dù chân với tay như là ống sậy
Ông với bà cùng chung một ánh trăng ngần…”
Thế nên, sau nhiều vạn năm tiến hóa, nhiều nghìn năm trải qua các nền văn minh, con người có thể yên tâm mà nói rằng: LM thực sự là một phẩm chất của tâm hồn con người.
Trong từ điển Việt- Hán- Nôm Thiều Chửu, chữ Lãng Mạn được tra ra như sau:
lãng mạn
|
Cái cắt nghĩa này về chữ LM tớ nghĩ là không thỏa mãn lắm, có thể nguồn gốc của nó bắt đầu từ chữ Tàu có ý đó nhưng khi người Việt dùng nhiều theo thời gian thì nghĩa của từ LM có vẻ mở rộng hơn. Có nhiều lúc LM cũng thỏa mãn ước muốn tình cảm lành mạnh chứ nhỉ?
Sự LM hồi tuổi trẻ, “khi ta hai mươi, ta luôn mong nhớ khi mưa rơi rơi…” dĩ nhiên là thường có tình yêu trong đó nhưng ko chỉ có vậy, nó còn bao gồm sự trong sáng, lòng tốt không vụ lợi, tình yêu thương đồng loại….nối tiếp từ tuổi thơ sang (đề nghị đọc Những tấm lòng cao cả, Chiếc lá cuối cùng, Chiếc nhẫn bằng thép…vv…). Khi va chạm nhiều với cuộc đời, cái nhìn trong sáng dường như tất yếu sẽ mờ vẩn đi phần nào. Thậm chí có những cú va đập với một số người đã mạnh đến nỗi làm cho cách nhìn đời của họ hoàn toàn thay đổi, giờ thì họ chỉ toàn thấy đen tối, giả dối, bỉ ổi… , họ chả còn tí lãng mạng nào thậm chí còn bóp chết luôn tâm hồn mình và sống với sự vô cảm hoặc hằn thù đồng loại. Những người này cần thời gian hoặc những va chạm positive khác để cân bằng trở lại.
Ngược lại với trường hợp trên là những kẻ LM vĩnh cửu. Có lẽ đa số những đứa trẻ được nuôi dưỡng và lớn lên trong yêu thương sẽ trở thành những người giữ được rất lâu sự LM về sau. Ngay cả khi gặp chuyện không hay, họ cũng nhìn thấy mọi sự với con mắt bao dung và thấy được cả hai mặt xấu tốt của vấn đề chứ không bị cực đoan phiến diện.
Bản thân sự LM có lúc đem lại sự rắc rối, thậm chí nhiều khi rất lớn cho chủ của nó. Ở đây ko kể đến những sự LM gắn với những mục đích mưu cầu những điều quá trái với đạo lý. Ngay cả một sự lãng mạn vô tư có khi cũng gây họa. Ví dụ thì rất nhiều, vậy nên rõ ràng là cần phải khống chế không để sự LM đi quá đà nhưng nếu loại bỏ hoàn toàn (như em Ốp đang mong muốn) thì rất dở. Tâm hồn bạn còn đâu phương tiện để phieu du khi sự LM không còn. Con người vật chất của bạn hàng ngày căng ra chịu đựng những stress của cuộc sống cũng có lúc cần nghỉ ngơi thư giãn trong hứng thú của sự bay bổng vô tư lự chứ, lãng mạn tạo điều kiện để bạn có những phút giây như vậy, cớ sao bạn loại bỏ nào?
Vậy thì ta sẽ sống chung với phẩm chất tốt đẹp ấy của tâm hồn (LM í mà) như sống chung với lũ thôi nhỉ. Cơn lũ này đáng yêu đấy chứ, nhìn hai ông bà già dắt tay nhau đi ngoài phố kìa, ông phều phào pha trò cho bà lão móm mém cười, chẳng cũng thú lắm sao?
“Một cái hắt xì, bà già ngã ngửa
Một cái hắt hơi ông già bắn ra phố
Thấy trời xanh xao xuyến ở trên đầu
Ông với bà hái hoa tặng nhau…”
I. Tại sao con người lại loãng moạn?:
Đó hẳn là một câu hỏi thú vị, thú vị hơn nữa khi người ta ngó rộng ra các loài động vật khác, liệu chúng có giây phút hay thời kỳ lãng mạn trong cuộc đời chúng không? Câu hỏi này hóa ra lại phần nào giúp chúng ta trả lời được câu hỏi phía trên khi chúng ta đi sâu vào bản chất của sự lãng mạn.
Người ta hẳn nhận thấy rằng, những người trẻ thường lãng mạn hơn những người già. Nhắc đến tuổi trẻ thường người ta nhớ đến những kỷ niệm lãng mạn như...vv và vv... (xem bài Evil bên Hoa lá cành, rất đủ).
Người trẻ thì gọi là người trẻ, con gà mái trẻ thì gọi là gà mái tơ, con gà mái tơ đi lơ ngơ trong sân nó cũng đang lãng mạn đấy. Nó mà nghe thấy con gà trống uốn giọng cooc cooc là tim nó đập thình thịch mào nó đỏ ửng, nó chạy le te, nó ngượng, vừa ngượng vừa say... Đi trong sân trong sân có con gà có con gà lãng cbn mạn...
Ở trong rừng, con thỏ trẻ gọi là con thỏ non, con thỏ non là con con thỏ già, con thỏ non ngu ngơ lãng mạn đi kiếm bạn dễ bị con cáo nó vồ lắm nhưng mà nó cứ đi, có bạn chơi mới thích, ứ chơi một mình đâu, có bạn là có mối tình đầu, thích lém...
Bên bờ rào, con dê trẻ có tên là dê cỏn, con dê cỏn nhìn giời xanh mây trắng thích cứ nhảy cẩng cả lên, nó đang loãng moạn quá, sừng nó buồn buồn tê tê, thế là nó húc luôn cái dậu thưa, sướng thía không bít...
Vui nhỉ, vậy là sự lãng mạn chẳng phải của riêng của chị A anh B mà đa phần tuổi trẻ, không chỉ con người mà cả các loài động vật hehe.
Khi người ta lãng mạn, người ta thấy đời hồng, tím, tuyên tuyết, óng ánh... Con cái thấy con đực cường tráng hơn, mạnh mẽ hơn, làm cho nó thích hơn, con đực thấy con cái xinh hơn, quyến rũ hơn, trong trạng thái ấy chúng mới dễ cuốn lấy nhau, cãng lãng mạn càng say, đời càng lên tiên... cho đến khi mà những con con lốc nhốc ra đời, thế là xong việc bảo toàn nòi giống.
Nào, sau thời kỳ lãng moạn là đến thời kỳ cày cuốc, cày cuốc đến già (lo kiếm cơm nuôi cả lũ lon xon sản phẩm của việc loạng quạng đấy).
Khi đã già rồi, nhọc roài, hết loãng mạn lâu rồi, hai đứa già nhăn nhéo nhau, sau ngày xưa tôi lại đâm đầu vào ông cơ chứ, sao tôi ngu thế cứ rúc vào bà...
Mệt cả người, biết thế này tôi chả lấy chồng, tôi biết thế này cũng chả vợ con gì cho cực...Đấy, nếu mà ko có cái loãng mạn thời trẻ ấy, nếu mà lúc ấy cả đực lẫn cái đều nhìn đời khắc khổ, gai góc, đen đúa như bi giờ thì làm gì có cái lũ loãng mạn con kia...
Thế cho nên, giời, hay thiên nhiên, tạo hóa mới phải sinh ra cái sự loãng mạn.
Trả lời được tại sao người ta lãng mạn rồi nhé!
Có ai hỏi gì không nào? 5 minutes for questions.
Trời lạnh rồi, tuyết rơi nhiều, sáng ra mẹ đưa con ra đường đợi school bus, hồi mùa thu con vẫn tự đi nhưng từ khi tuyết rơi mẹ không yên tâm nên đi cùng con. Con cũng thích mẹ đi cùng dù khi đi một mình chắc là con thoải mái hơn nếu muốn sục chân vào tuyết hay nắm tuyết lại nghịch trong lúc chờ xe, mẹ không cho con làm vậy sợ con ướt găng lạnh tay, tuyết rơi vào giầy lạnh chân. Thay vì nghịch thì chúng mình nói chuyện với nhau, cả hai mẹ con mình cùng huyên thuyên vài phút đợi xe đến.
Mẹ thường bảo con :"Đến lớp chăm chú học con nhé!", con vâng nhưng mà có vẻ không khoái lắm, con thích nói những chuyện giời bể khác, mẹ biết chứ, nhưng mà trước khi đến lớp mẹ cứ muốn nhắc con vậy. Buồn cười con nhỉ, người lớn cứ thích nhắc đi nhắc lại một điều gì đó với trẻ con mà không nghĩ rằng nghe đi nghe lại một thứ thì rất chán. Tất nhiên là con luôn chăm chú rồi con nhỉ. Bài giảng ở lớp giống như con đường đi vào rừng mà thầy giáo là người dẫn đường, con là người khách đi đường, chăm chú đi theo người dẫn đường mới tìm thấy đích, mới đến được nơi cần đến chứ không thì dễ lạc giữa rừng lắm phải không con.
Thêm một vài điều khác mà mẹ hay nhắc con. Con lại khép hờ mắt kìa. Thôi, bây giờ mẹ đứng về phía con để ý kiến nhé, cho nó khách quan. Người lớn ý à, rõ là nhiều khi chẳng cần biết trẻ con có nghe không nhưng mà cứ nói thôi, cứ nhắc nhở không thế nọ, đừng thế kia, phải thế này...vv và vv...Để làm gì à? Để cho tự họ cảm thấy chút yên tâm là mình đã nhắc thế, đã lường thế, đã bao quát thế...Đấy nhé, họ lo lắng nên họ nói để bớt cái cảm giác lo lắng ấy của chính họ đi đấy chứ, họ vì họ đấy chứ...Chứ còn cái bạn gọi là trẻ con kia bạn ấy biết lắm rồi nhé. Bạn ấy biết việc học hành của bạn ấy ở lớp là quan trọng, việc giữ ấm cho người bạn ấy cũng quan trọng, khi chơi thì giữ quan hệ tốt với bạn bè, tôn trọng bạn chơi, không đánh chửi nhau... những cái ấy bạn ấy quá rõ ràng rồi, có gì mà phải lo cơ chứ...
Con ơi, ô tô đến rồi kìa, con đi nhé, nhớ chăm chỉ học hành, không ra ngoài nghịch tuyết cảm lạnh, không cãi nhau với các bạn... chiều về, về ngay nhà nghe chưa, ăn súp xong học bài luôn, tối về mẹ kiểm tra...
Nhớ chưa hả thằng cu kia...Không ai theo chân nối gót mãi được, nhớ mà nghe lời đấy...
Con đi nheeee' !!!
Thôi, thế là xe chạy rồi, không biết hôm nay nó có nghe lời mình không hay lại ướt nhẹp cả người vì tuyết như ngày hôm qua...
Bên trời xao xác cánh thiên di
Tuyết vũ muôn trùng khúc biệt ly
Cành trụi khôn che buồn tiểu yến
Yếu mị mà mơ trục nhật phi.
24-11-2007
HY
Bạch Cư Dị có bài Yến Tử lâu thi, đề tựa rằng:
Trương Thượng thư ở Từ Châu (tức Trương Kiến Phong) có người con hát yêu tên Miến Miến, giỏi ca múa, phong tư trang nhã xinh đẹp. Tôi làm Hiệu thư lang, tới vùng Hoài Tứ, được Trương Thượng thư mời ăn tiệc, lúc rượu say ông gọi Miến Miến ra ca múa giúp vui. Tôi nhân đó làm thơ tặng, hai câu cuối như sau “Túy kiều thanh bất đắc, Phong niễu mẫu đơn hoa” (Say vẻ yêu kiều quên tiếng hát, Chỉ hay múa gió mẫu đơn mềm). Một lần vui rồi chia tay, từ đó về sau tuyệt không biết gì về nàng cả. Đến nay đã mười hai năm, hôm trước quan Tư huân Viên ngoại lang Trương Trọng Tố (con Trương Kiến Phong) tự Hội Chi tới thăm tôi, nhân ngâm ba bài Yến Tử lâu, lời lẽ dịu dàng đẹp đẽ, hỏi ra thì là thơ của Miến Miến. Hội Chi làm Tùng sự ở Vũ Ninh nhiều năm, biết rõ chuyện Miến Miến, kể rằng Trương Thượng thư đã chết, phủ đệ cũ ở Bành Thành có ngôi lầu nhỏ gọi là Yến Tử lâu (lầu Chim Én), Miến Miến nhớ lòng yêu dấu của ông ngày trước nên không lấy chồng, về ở lầu ấy hơn mười năm, nay vẫn còn sống. Thơ Miến Miến như sau:
I. Lâu thượng tàn đăng bạn hiểu sương,
Độc miên nhân khởi hợp hoan sàng.
Tương tư nhất dạ tình đa thiểu,
Địa giác thiên nhai bất thị trường.
II. Bắc khâu tùng bách tỏa sầu yên,
Yến tử lâu nhân tứ tiệu nhiên.
Tự mai kiếm lý ca trần tán,
Hồng tụ hương tiêu thập nhất niên.
III. Thích khan hồng nhạn Lạc Dương hồi,
Hựu đổ huyền cầm bức xã lai.
Dao sắt ngọc tiêu vô ý tự,
Nhiệm tùng thù võng nhiệm tùng khôi.
(I. Trên lầu nến lụn, sáng mờ sương,
Tỉnh giấc yêu đương gối lẻ giường.
Một tối tương tư tình xiết kể,
Biển trời khôn sánh dạ sầu thương.
II. Tùng bách gò xa ngút khói sương,
Nơi lầu Chim Én luống mơ màng.
Từ chôn giày kiếm đàn ca dứt,
Mười một năm rồi áo nhạt hương.
III. Hồng nhạn phương xa thấy kéo sang,
Lại nghe ríu rít sát bên tường.
Đàn vàng sáo ngọc mơ gì nối,
Mặc nhện giăng tơ, mặc bụi vương).
Tôi ưa thích ý thơ mới lạ, bèn họa lại như sau:
I. Mãn song minh nguyệt mãn liêm sương,
Bị lãnh đăng tàn phất ngọa sàng.
Yến Tử lâu trung hàn nguyệt dạ,
Sầu lai chỉ vị nhất nhân trường.
II. Tế đới la sam sắc tự yên,
Kỷ hồi dục khởi tức tiềm nhiên.
Tự tùng bất vũ Nghê thường tụ,
Điệp tại không sương thập nhị niên.
III. Kim xuân hữu khách Lạc Dương hồi,
Tằng đáo Thượng thư mộ thượng lai.
Kiến thuyết bạch dương kham tác trụ,
Nhẫn giao (giáo) hồng phấn bất thành khôi.
(I. Song ngập màu trăng, rèm ngập sương,
Chăn côi nến lụn hắt hiu giường.
Trăng soi đêm vắng lầu Chim Én,
Một bóng hình xưa mấy nhớ thương.
II. Thắt lưng màu khói áo màu sương,
Mấy bận toan dùng lại chẳng màng.
Từ điệu Nghê thường không múa nữa,
Mười hai năm ấy xếp mùi hương.
III. Xuân này có khách Lạc Dương sang,
Qua mộ người xưa biết tỏ tường.
Dương trắng bên mồ nay đã lớn,
Phấn hồng trong ý vẫn còn vương).
Lại tặng nàng một bài thơ tứ tuyệt như sau:
Hoàng kim bất tích mại nga mi,
Luyện đắc như hoa tứ ngũ chi.
Ca vũ giáo thành tâm lực tận,
Nhất triêu thân khứ bất tương tùy.
(Chẳng tiếc ngàn vàng cưới mỹ nhân,
Bốn năm đóa đẹp rộn cành xuân.
Múa ca tiệc dứt, trần gian vắng,
Chín suối nhìn quanh chỉ một thân).
Sau Trọng Tố đem bài thơ của tôi đưa Miến Miến xem, nàng đọc đi đọc lại, khóc nói “Từ Trương công mất, thiếp không phải không dám chết, nhưng lại sợ trăm năm sau người đời cho rằng công chuộng sắc đẹp nên có thê thiếp chết theo, lại làm nhơ đức tốt của công, đành gượng sống mà thôi”. Bèn làm bài Họa Bạch công như sau:
Tự thủ không lâu liễm hận mi,
Hình đồng xuân hậu mẫu đơn chi.
Xá nhân bất hội nhân thâm ý,
Nhạ đạo tuyền đài bất khứ tùy.
(Lầu không luống hận mặt giai nhân,
Như mẫu đơn tàn buổi cuối xuân.
Ai đó biết đâu lòng kín đáo,
Lại ngờ phụ nghĩa chẳng liều thân).
Bài tựa của Bạch Cư Dị tới đây là hết. Nhưng theo Trường Khánh tập, sau khi được thơ của họ Bạch, Miến Miến bắt đầu nhịn ăn, mười ngày thì chết. Nhưng lại ngâm thơ rằng “Nhi đồng bất thức xung thiên vật, Mạn bả thanh nê ô tuyết mao” (Trẻ con chẳng biết loài bay bổng, Cứ lấy bùn xanh trát cánh lông).
Trên thực tế, hai bài thơ của Bạch Cư Dị đã giết Miến Miến. Nhưng trên thực tế thì đây cũng không phải là một vụ án mạng Đường thi. Phải đâu họ Bạch không am hiểu tâm sự Miến Miến? Câu cuối trong bài Họa Yến Tử lâu thi cho thấy ông biết nàng không có cớ để chết theo Trương Kiến Phong, và bài thơ tặng đóng vai một người thương xót họ Trương mà kết án đám con hát bạc tình kia chính là nhằm tạo lý do cho nàng hoàn thành sở nguyện. Và dĩ nhiên Miến Miến cũng hiểu cái ý tứ sâu xa ấy, nên trong bài Họa Bạch công nàng đã tỏ lòng biết ơn ông bằng cách nhắc lại lời thơ “mẫu đơn” mười hai năm trước. Và chính là nhờ biết Bạch Cư Dị hiểu được tâm sự của mình, nên nàng mới ngạo nghễ nói với người đời rằng vì bị họ Bạch bôi nhọ nên nàng phải chết bằng hai câu thơ trước khi nhắm mắt. Tự ví mình như loài chim én “xung thiên” bị trẻ em trát bùn lên cánh trắng - Bạch Cư Dị có hiệu là Lạc Thiên, nàng quy trách nhiệm cái chết của mình về ông, nghĩa là cho người sống chứ không phải về Trương Kiến Phong, để dập hết những đàm tiếu của người sau đối với người chồng mà nàng yêu thương kính trọng. Mới biết cái tâm tình tài tứ, độ lượng tri giao của hạng danh sĩ kỳ nữ, loại người tầm thường có dễ mà theo kịp được đâu!
(Cao Tự Thanh, Giai thoại thơ Đường)
Trong rừng thẳm có con đường hẹp lắm
Đi bên người vai chạm xiết bờ vai
Tâm ẩn sĩ, giai nhân đâu còn chỗ
Có gì lay động giữa u hoài...
*
Đêm sắp xuống ngày qua không dấu vết
Chim rừng kêu tiếng da diết mấy hồi
Giai nhân vấn lạc hoa vi vũ tự
Đâu biết lòng ẩn sĩ đang trôi.
*
Trôi, trôi mãi một dòng xanh điềm đạm
Bụi hư vinh đã lắng tự bao giờ
Giai nhân đứng lặng soi làn trong vắt
Bóng hợt hời tan vụn tựa giấc mơ.
***
19-11-2007
HY
Throughout recorded history cholera [Greek chole, bile] has caused seven pandemics in various areas of the world, especially in Asia, the Middle East, and Africa. The disease has been rare in the United States since the 1800s, but an endemic focus is believed to exist on the gulf coast of Louisiana and Texas.
Cholera is caused by the gram-negative Vibrio cholerae bacterium of the family Vibrionaceae. Although there are many serogroups, only O1 and O139 have exhibited the ability to cause epidemics. V. cholerae O1 is divided into two serotypes, Inaba and Ogawa, and two biotypes, classic and E1 Tor. Cholera is acquired by ingesting food or water contaminated by fecal material from patients or carriers. (Shellfish and copepods are natural reservoirs.) In 1961 the E1 Tor biotype emerged as an important cause of cholera pandemics, and in 1992 the newly identified strain V. cholerae O139 emerged in Asia. This novel toxigenic strain does not agglutinate with O1 antiserum but possesses epidemic and pandemic potential. In Calcutta, India, serogroup O139 of Vibrio cholerae has displaced E1 Tor V. cholerae serogroup O1, an event that has never happened in the recorded history of cholera.
Once the bacteria enter the body, the incubation period is from 24 to 72 hours. The bacteria adhere to the intestinal mucosa of the small intestine, where they are not invasive but secrete choleragen, a cholera toxin.
Choleragen is a protein composed of two functional units, an enzymatic A subunit and an intestinal receptor-binding B subunit. The A subunit enters the intestinal epithelial cells and activates the enzyme adenylate cyclase by the addition of an ADP-ribosyl group in a way similar to that employed by diphtheria toxin. As a result choleragen stimulates hypersecrection of water and chloride ions while inhibiting absorption of sodium ions. The patient loses massive quantities of fluid and electrolytes, which is associated with abdominal muscle cramps, vomiting, fever, and watery diarrhea. The diarrhea can be so profuse that a person can lose 10 to 15 liters of fluid during the infection. Death may result from the elevated concentrations of blood proteins, caused by reduced fluid levels, which leads to circulatory shock and collapse. There is now evidence that the cholera toxin gene is carried by the CTX filamentous bacteriophage. The phage binds to the pilus used to colonize the host’s gut, enters the bacterium, and incorporates its genes into the bacterial chromosome.
Recent evidence indicates that passage through the human host enhances infectivity. Before V. cholerae exits the body in watery stools, the intestinal environment stimulates the activity of certain genes. These genes, in turn, seem to prepare the bacteria for ever more effective colonization of their next victims, possibly fueling epidemics.
Laboratory diagnosis is by culture of the bacterium from feces and subsequent identification by agglutination reactions with specific antisera. Treatment is by oral rehydration therapy with NaCl plus glucose to stimulate water uptake by the intestine; the antibiotics of choice are a tetracycline, trimethoprim-sulfamethoxazole, or ciprofloxacin. The most reliable control methods are based on proper sanitation, especially of water supplies. The mortality rate without treatment is often over 50%; with treatment and supportive care, it is less than 1%. Fewer than 20 cases of cholera are reported each year in the United States.
(Prescott, L.M., Harley, J.P., Klein, D.A. 2005. Microbiology, 6th ed. New York: McGraw-Hill)
Hôm nay thốt nhiên mình bỗng nhận ra mình thật là may mắn khi biết bạn Hạo Nhiên. Mình đã đọc nhiều đoạn viết thú vị của bạn trên langven và blog. Những đoạn viết của bạn thường trôi miên man bất tận, hồi trước mình cứ tìm cách đọc lướt để tóm lấy ý của bạn ấy nhưng mà thường thất bại. Sau thì mình hiểu là cứ phải để cho tâm trí mình miên man theo bạn ấy rồi đến một lúc nào đó câu chuyện tự nhiên sáng tỏ. Thế là mình không sốt ruột nữa, và càng ngày mình càng thấy bạn ấy hay, hay ơi là hay.
Bạn ấy sẽ giải thích cho điều mà bạn đang bối rối không phải bằng cách thuyết phục bạn rằng ngả này đúng hay ngả kia đúng, bạn ấy sẽ đưa ra những chấm đứt nối, như dấu chân trên cát, như vảy mây trên nền trời và bạn bỗng thấy ở đấy, chính ở đấy hiện ra cả cái này và cái kia mà cũng chẳng riêng một cái nào, không phải khuôn mặt nghiêng không phải lọ hoa, trên cái nền ấy nó vậy đấy, nhưng với cả hai đằng nó đã hiện ra và sự bối rối của bạn cùng lúc được gỡ bỏ.
Ngoài sự uyên bác đến không ngờ thì bạn ấy rất chân thực và giản dị, hiền lành và độ lượng, dí dỏm và đáng yêu.
Thật may mắn được là bạn của bạn ấy.
P/S: Thực hiện phép Chỉ của bạn, đầu tớ tự nhiên có chữ: muôn trùng.
The ultimate test of a moral society is the kind of world that it leaves to its children.
Dietrich Bonhoeffer, theologian (1906-1945)
(Lại nghĩ linh tinh)
Người ta hay có câu rằng: khi ngôn ngữ bất lực, hãy để âm nhạc lên tiếng. Nếu âm nhạc đã trườn vượt được những giới hạn của từ ngữ để thấm sâu các ngóc ngách của cảm xúc tâm hồn thì việc cắt nghĩa về nó bằng từ ngữ làm sao có thể đủ đầy được.
Nhớ Nguyễn Du tả tiếng đàn Kiều gảy khúc Chiêu Quân:
Trong như tiếng hạc bay qua,
Đục như tiếng suối mới sa nửa vời.
Tiếng khoan như gió thoảng ngoài,
Tiếng mau sầm sập như trời đổ mưa.
Cảnh nghe đàn của Kim Trọng khi ấy và cảm xúc của chàng Kim:
Ngọn đèn khi tỏ khi mờ,
Khiến người ngồi đó cũng ngơ ngẩn sầu.
Khi tựa gối khi cúi đầu,
Khi vò chín khúc khi chau đôi mày.
Rằng: Hay thì thật là hay,
Nghe ra ngậm đắng nuốt cay thế nào!
Lựa chi những bậc tiêu tao,
Dột lòng mình cũng nao nao lòng người?
Trong cái hay của tiếng đàn có cả nỗi ai oán đắng cay gửi vào đó, âm nhạc rộng rãi mà chi tiết; rõ ràng, thao thiết mà huyền bí muôn trùng.
Nhớ những đoạn ba hát, hồi mình còn bé tí, trong vở tuồng Quan Âm Thị Kính. Nhớ tiếng nhạc và tiếng ca trong những vở cải lương Hậu Nghệ Hằng Nga, Tống Trân Cúc Hoa, Thằng điên vùng Bến Hạ, Bên cầu dệt lụa...
Nhớ tiếng hát chèo í a, nhớ điệu hò Huế, nhớ những khúc dân ca...
Nhớ tiếng hát xẩm của người ăn mày ở chợ quê, nhớ tiếng rao bán nước, bán bánh trên tàu, ngân nga như một câu hát mời gọi: "Ai nước chè xanh đây, ai nước chè xanh nào..."
...
Nhớ những khi tâm trạng rối bời, mở một bản nhạc cổ điển. Nằm yên nghe muôn tiếng nhạc túa ra bao trùm căn phòng, hồn mình lặng lẽ đi theo tiếng nhạc. Rồi tự nhiên mọi thứ như được sắp xếp trở lại, có thứ có tự, ổn thỏa rành rẽ, đâu vào đấy. Mọi điều hỗn loạn khó khăn như đã được thanh lọc qua tiếng nhạc. Chợt nghe thấy cả sự yên tĩnh trong dòng nhạc đang chảy. Giấc ngủ đến khi nào không hay...
Kính thưa thầy...
Con tôi sẽ phải học tất cả những điều này. Rằng không phải tất cả mọi người đều công bằng, tất cả mọi người đều chân thật. Nhưng xin thầy hãy dạy cho cháu biết: cứ mỗi một kẻ vô lại ta gặp trên đường phố, thì ở đâu đó, sẽ có một con người chính trực; bên cạnh một chính trị gia ích kỷ, sẽ xuất hiện một nhà lãnh đạo tận tâm.
Xin hãy dạy cho cháu biết rằng cứ mỗi một kẻ thù ta gặp ở nơi này thì ở nơi khác ta lại tìm thấy một người bạn. Bài học này sẽ mất nhiều thời gian, tôi biết; nhưng xin thầy hãy dạy cho cháu hiểu rằng một đồng đôla kiếm được do công sức lao động của mình bỏ ra còn quý giá hơn nhiều so với năm đôla nhặt được trên hè phố...
Xin hãy dạy cho cháu cách chấp nhận thất bại và cách tận hưởng niềm vui chiến thắng. Xin hãy dạy cháu tránh xa sự đố kỵ. Xin dạy cho cháu biết được bí quyết của niềm vui thầm lặng. Dạy cho cháu biết được rằng những kẻ hay bắt nạt người khác là những kẻ dễ bị đánh bại nhất...
Xin dạy cho cháu biết đến thế giới kỳ diệu của sách... nhưng cũng để cho cháu có đủ thời gian để lặng lẽ suy tư về sự bí ẩn muôn thuở của cuộc sống; đàn chim tung cánh trên bầu trời, đàn ong bay lượn trong nắng, và những bông hoa nở ngát trên đồi xanh.
Ở trường, xin thầy hãy dạy cho cháu biết chấp nhận thi rớt còn vinh dự hơn gian lận khi thi. Xin hãy tạo cho cháu có ý kiến riêng của bản thân, cho dù tất cả mọi người xung quanh đều cho rằng ý kiến đó là không đúng...
Xin hãy dạy cho cháu biết cách đối xử dịu dàng với những người hoà nhã và cứng rắn đối với những kẻ thô bạo. Xin tạo cho cháu sức mạnh để không chạy theo đám đông khi tất cả mọi người đều chạy theo thời thế.
Xin hãy dạy cho cháu biết phải lắng nghe tất cả mọi người nhưng cũng xin thầy dạy cho cháu biết cần phải sàng lọc những gì nghe được qua một tấm lưới chân lý để cháu chỉ đón nhận những gì tốt đẹp mà thôi.
Xin hãy dạy cho cháu biết cách mỉm cười khi buồn bã... Xin hãy dạy cho cháu biết rằng không có sự xấu hổ trong những giọt nước mắt. Xin hãy dạy cho cháu biết chế giễu những kẻ yếm thế và cẩn trọng trước sự ngọt ngào đầy cạm bẫy.
Xin hãy dạy cho cháu rằng có thể bán cơ bắp và trí tuệ cho người ra giá cao nhất nhưng không bao giờ được để cho ai ra giá mua trái tim và tâm hồn của mình.
Xin hãy dạy cho cháu biết ngoảnh tai làm ngơ trước một đám đông gào thét... và đứng thẳng người bảo vệ lẽ phải.
Xin hãy đối xử với cháu dịu dàng nhưng đừng vuốt ve nuông chiều cháu, bởi vì chỉ có sự thử thách của lửa mới tôi luyện nên những thanh sắt cứng rắn. Hãy giúp cháu có can đảm biểu lộ sự thiếu kiên nhẫn và có đủ kiên nhẫn để biểu lộ sự can đảm.
Xin hãy dạy cho cháu biết rằng cháu phải luôn có niềm tin tuyệt đối vào bản thân bởi vì khi đó cháu sẽ luôn có niềm tin tuyệt đối vào nhân loại.
Ðây quả là một yêu cầu quá lớn, tôi biết, thưa thầy, nhưng xin thầy cố gắng hết sức mình... con trai tôi là một cậu bé tuyệt vời.
Thấy câu hỏi này ở blog Lê: "Âm nhạc chuyển tải cảm xúc tới người nghe như thế nào?", toi muốn trả lời nhưng e rằng những ý nghĩ miên man của mình sẽ làm cho câu trả lời không cô đọng tập trung và có giới hạn cụ thể được nên đành viết ra một cách lộn xộn ở đây, về âm thanh và cảm xúc.
Bởi vì co cảm xúc khi nghe nhạc là rất phổ biến voi con nguoi nên cần đi ngược ngọn nguồn để biết mối quan hệ giữa âm nhạc và cảm xúc. Nhưng trước âm nhạc hẳn phải nói đến âm thanh.
Tự nhiên tôi nhớ đến hồi xưa học năm thứ nhất đại học, lớp chúng tôi đi rừng Cúc Phương chơi 3 hôm. Rừng Cúc Phương ai đến thì biết là âm u, có cây Chò ngàn năm, có núi, có suối, có Động người xưa...
Điều mà tôi đặc biệt nhớ trong chuyên đi đó là những âm thanh trong rừng mà tôi nghe được, phong phú vô cùng.
Ở trong động thật lâu, nhắm mắt lại, và tưởng tượng rằng mình là một con vượn người, mở mắt ra bước ra khỏi động và bừng tỉnh trước ánh sáng cùng âm thanh.
Buổi sáng sớm mặt trời lên sẽ là tiếng chim ríu ran êm đềm, tiếng thú giác hoan hỉ. Những con chim rủ nhau đi kiếm mồi, những con chim tìm thấy trái cây chin ngon ăn được, những con chim đực nắn nót giọng hót gọi chim cái. Trong rung co tieng gio rung cay nhe nhe. Tieng suoi chay roc rach, tieng ca quay nuoc...Tất cả hòa vào nhau thành khúc nhạc bình yên.
Con vượn hẳn là đã nghe thấy dấu hiệu của một ngày mới an hòa, phải chăng nó cũng sẽ dần dà cảm nhận và thích thú âm thanh đó?
Khi xuất hiện thú dữ, những cành cây gẫy răng rắc, tiếng chim nháo nhác báo nhau thoát thân, tiếng chân thú chạy gấp gáp. Con vượn chắc cũng nghe thấy để mà lo sợ chứ, đó cũng là cảm xúc. Khi trời mưa bão sấm chớp, tiếng thác đổ, tiếng động đất, tiếng đám cháy rừng, hẳn cũng đã có lần ông cha nó và nó nghe được mà hoảng hốt, mà tìm nơi ẩn nấp...
Có lẽ đầu tiên âm thanh là tín hiệu cho sự an toàn hay nguy hiểm. trong sự an toàn có nỗi vui mừng và trong nguy hiểm có sự sợ hãi.
Còn nỗi buồn ưu tư thì sao?
Như?ng khi nằm trong hang nhìn trời mưa ảm đạm ngoài xa, những khi chiều tà tiếng chim rừng về tổ, có điều gì đó mà con vượn kia đã cảm nhận được, đấy phải chăng là nỗi buồn của chúng ta sau này khi nghe tiếng nhạc chậm rãi như mưa rơi, như chiều xuống...
(Ô, định viết tiếp nhưng mà phải đi nấu cơm rồi, thôi cứ thế này vậy, chắc là đã nói được ý chính rồi hay sao ấy.)
Hôm đấy là ngày 14-7-2007, chúng tôi tham gia cuộc đua thuyền rồng do thành phố tổ chức. Một ngày mưa rét âm u với những kỷ niệm khó quên. Ảnh này chụp chiều ngày hôm trước, nắng hửng lên một chút khi cuối chiều trong lúc trời vẫn mưa lấm tấm.
Cùng lúc ấy diễn ra lễ khai mạc có biểu diễn múa rồng và sư tử của một tổ chức văn hóa Hoa kiều từ Toronto về. Lúc xem họ biểu diễn tự nhiên tôi cảm thấy rất xúc động, chảy nước mắt, như có một mối liên hệ gần gũi nào đó với quê nhà.
Hôm sau là ngày đua thuyền, những ảnh tiếp được chụp trong ngày hôm sau. Đội chúng tôi, có tên là Masters of the University, đã vượt qua ba lần thi về nhất ở vòng cuối. Có rất nhiều đội thi, đội chúng tôi nằm trong số có huy chương, điều đó có phần may mắn, tuy vậy, nó cũng là kết quả của những ngày tập luyện trong kỷ luật, đoàn kết và nhiều nhiệt tình, hưng phấn với sự chỉ huy tuyệt vời của thầy G. khoa Sinh.
...
Ảnh bọn tớ chụp không được đẹp nên các bạn lại phải tưởng tượng một lần nữa là ở bên ngoài đẹp hơn rất nhiều lần so với trong ảnh ạ.
Tuệ Sỹ
Đôi mắt ước tuổi vàng khung trời hội cũ
Áo màu xanh không xanh mãi trên đồi hoang
Phút vội vã bỗng thấy mình du thủ
Thắp đèn khuya ngồi kể chuyện trăng tàn.
Từ núi lạnh đến biển im muôn thuở
Đỉnh núi này và hạt muối đó chưa tan
Cười với nắng một ngày sao chóng thế
Nay mùa đông mai mùa hạ buồn chăng.
Đếm tóc bạc tuổi đời chưa đủ
Bụi đường dài gót mỏi đi quanh
Giờ ngó lại bốn bức tường ủ rũ
Suối nguồn xa ngược nước xuôi ngàn.
----------------------
Bài thơ rất hay này của Tuệ Sỹ đã được nhiều người biết, Bùi Giáng có viết một bài bình rất sâu sắc cho bài thơ. Sáng nay mình tâm trạng một chút, vụt đến trong đầu một câu trong bài này nên đã tìm đọc lại, thấy thấm thía làm sao. Đọc và cảm thấy bình tâm trở lại. Cảm ơn nhà thơ Tuệ Sỹ.
(Tưởng nhớ Bùi Giáng)
*
Niềm tương ngộ, cuộc trùng phùng
Hương bay hút gió muôn trùng bể dâu
Ngắm nghe trời muộn đất sầu
Nhân tâm bạc tựa mái đầu trắng lau
Cội nguồn đã tái tê đau
Trông muôn phù phiếm nhĩ nhàu cỏ cây
Khóc người con mắt héo gầy
Có ai sực tỉnh một ngày tiếc thương…
***
7-10-2007
HY
(Đi chơi rừng quốc gia Killarney, đẹp vô cùng, vẻ đẹp sững sờ ngắn ngủi của mùa thu Bắc Mỹ, ảnh post sau vì chưa upload được, gõ thơ trước ạ)
*
Hồng, đỏ, vàng, nâu, xanh, trắng muôn màu
Rừng vội vàng rộn ràng rực rỡ
Như tấm áo người đàn bà đan bằng đam mê ngột thở
Của yêu thương sau những lỡ dở, mong chờ
*
Nàng bắt đầu bằng sợi đỏ bất ngờ
Như máu chảy trong tim rần rật nóng
Như lửa cháy đêm đông, mặt trời trên cát bỏng
Như tình yêu thiêu đốt cả địa đàng
*
Bâng khuâng, nàng rút những sợi vàng
Như lúa chín nơi cánh đồng xa ngái
Như mặt nước sánh màu trăng hoang hoải
Như lấp lánh nhung điều đôi nhẫn trải song song
*
Xanh thắm xanh là những sợi chờ mong
Nàng xen kẽ với non tơ hy vọng
Màu mạ nắng hong, dịu lòng lá cỏ
Chảy dạt dào như nước biếc dòng sông
*
Những sợi nâu nàng kết lại tâm đồng
Từng mũi âm thầm chịu thương chịu khó
Như cánh buồm khơi xa nặng gió
Như vai áo bạc màu bác mẹ khi xưa
*
Nàng miên man kết sợi trắng như mưa
Nõn nường xinh tươi bắp chân thời con gái,
Với sợi hồng như môi cười bên chái
Ngắm nụ đào phai, xem xác pháo giao thừa...
*
Bên đường rừng những vạt áo đu đưa
Bao người trông theo, bao người ngoái lại
Người đàn bà vẫn đan mê mải
Dưới tay nàng thảng thốt một tình yêu.
***
8-10-2007
HY
Lớp A: 4 gái 7 trai chẳng có đôi nào.
Lớp A1:
Loan+Hồng => 2 thằng cu
Yến+Sơn => hai nhóc
Hoàn+Hưng=> một hoàng tử nhớn và mới sinh đôi một công chúa một hoàng tử, vậy là ba chiến sĩ :)
Còn nữa hay sao ý nhỉ, bạn Loan Hồng vào update tớ với.
Hihi, hai bạn Loan Hồng hình như nghía nhau từ hồi cấp 3, chính tớ đi học thêm cùng hai bạn đã nhận ra. Bạn Loan hay gọi tớ là Yến lớp A để phân biệt với hai Yến lớp A1.
Yến lớp A nghịch ngợm quái quỷ sau khi nhận ra hai bạn "cảm" nhau đã tí tách trêu các bạn, bạn Hồng chỉ cười, bạn Loan thì đỏ mặt nhé. Tớ nhớ là tớ hay trêu đại loại như: nhà Loan trồng một cây Hồng, Hồng nhà Loan là Hồng có hột, Loan trèo cây Hồng hái quả đem ngâm...
Có một lần tớ trêu nhiều, thế là bạn Loan khóc, tớ sợ quá từ đấy thôi không dám trêu hai bạn nữa. Hôm nay, nhân thể bạn Loan biết cái góc này của tớ (thú thật là bạn cũ chỉ có Vân biết), tớ tranh thủ viết vài dòng xin lỗi bạn Loan cái tội câu cú hò vè trêu dai như đỉa khi xưa.
Thời gian trôi mau, hạt Hồng đã nở ra đôi Hồng con rồi, thật là thú vị, công nhận bạn Loan cũng giỏi ngâm đi ;)
Bạn Loan về VN hội ngộ gia đình bạn bè vui vẻ nhé, cho tớ gửi lời thăm Hồng, Quỳnh, Linh, Hoàn ...và tất cả các bạn thân mến của chúng ta khi xưa...
Yến lớp a.
Nước sông trôi
Tiếng thở dài buốt ngực
Bến Ninh Kiều nhao nhác mắt ai
Đau.
Chồng chị
Em anh
Con dì
Cháu bác
Ai mất?
Ai còn?
Ai mỏi mòn tiếng gõ dưới bê tông?
Nước mắt rơi tức thở đám đông
Đau.
Sừng sững đống đổ nát
Nghiền phận người nhỏ như ong như kiến.
Đau.
Cứu đi
Cứu mau đi
Những tiếng gõ xin đừng tắt
Các anh ơi, gắng đợi.
Con số năm hai dừng lại đừng trôi.
Con số năm hai trĩu nặng cuộc đời dấu hỏi tuyệt vọng
Lỗi từ đâu?
Năm hai con người vì đâu mà chết?
Vô tội, lam lũ, ngơ ngác
Những linh hồn cần câu trả lời chính xác
Người đang sống cần câu trả lời chính xác
Cho hôm nay
Cho cả ngày mai…
.
Nước sông trôi
Bến Ninh Kiều vẫn đợi...
.
26-9-2007
HY
(Ảnh từ www.netaxs.com)
Nhân có ý kiến của Gà Con (ở đây), tớ dùng thể thơ song thất lục bát để viết về chủ đề từ entry trước, tình chồng vợ. Chúc mọi người một đêm Rằm vui.
.
Tình Phu Phụ
Phu xướng phụ tùy, vân tải nguyệt
Cầm phong ca vũ, tuyết in sương
Đường xa muôn nỗi vấn vương,
Ấm lòng một dải yêu thương dãi dầu.
*
Nhớ thủa ấy chung mầu rau cháo,
Leo lắt đèn khâu áo sờn vai.
Ốm đau chăm chút hôm mai,
Vắng xa một bước nhớ hoài hiền phu.
*
Mừng một mụn ấu nhi tuấn tú,
Vui tuổi già mẫu phụ hai bên.
Dốc lòng hoạn lộ một phen,
Dụm dành xây đắp cũng nên một tòa.
*
Đường cuốn bụi xa nhòa ảo ảnh,
Bão chợt kề chớp ánh mưa sa.
Thuyền dong giữa sóng hải hà,
Tố giông mới thấu ai là chắc tay…
*
Rồi cũng đến những ngày yên ả,
Soi mặt gương khỏa nước thong dong.
Dòng trôi cùng trải nỗi lòng,
Vớt lên gạo trắng sạn sòng bỏ đi.
*
Cơm chín tới thơm vì nặng nghĩa,
Trà đến tuần ngọt vị thanh tao.
Đêm rằm trăng tỏ trên cao,
Hàn huyên phu phụ thấm bao nhiêu tình…
***
25-9-2007
HY
Tay nắm bàn tay, màn đêm tràn xuống
Những con đường nhòa nhạt trong sương
Bóng tối kia đâu có gì đáng sợ,
Khi cạnh em là hơi ấm thân thương.
*
Tay nắm bàn tay, mình mãi đi như thế
Dù đông về, xuân tới, hè sang
Đắng đót nhọc nhằn một thủa tào khang
Bùi ngọt nâng niu quãng đời son trẻ.
*
Chuyện đã xa lặng thầm nghe nhau kể
Cơn bão lòng gió đã cuốn tận đâu
Sâu thẳm mắt buồn đọng lại nỗi đau
Xa xót lòng nhau, thương nhau quá đỗi.
*
Không tiếng khóc cũng không lời giận dỗi
Hai tâm hồn bình thản lắng vào nhau
Ngày tháng dài ta chia sẻ trước sau
Và điều ấy phải chăng là quý giá.
*
Tay nắm bàn tay, mình đi trong gió cả
Những mảnh rời đã hòa nhập sinh sôi
Lậm lụi tháng ngày sướng khổ có đôi
Hai trái tim, một nhịp đời da diết...
***
24-9-2007
HY
| (Bài thơ này Bạn viết tháng 5 năm 2005, khi ấy tôi đọc lướt vài lần và... chẳng hiểu gì. Hơn 800 ngày sau đọc lại, chợt rùng mình. Rùng mình vì một thời gian dài như thế lời của Bạn đã không lọt vào tai mình, tai mình là tai trâu sao? Mình đã vô tri như thế sao, thực đáng rùng mình. Và buốt ruột bởi sự tận tâm của Bạn trong suốt ba năm qua. Chân thực, giản dị và tận tâm. Đấy là Bạn. Xin được lưu bài thơ của Bạn ở đây. Để ghi lòng tạc dạ. Cảm ơn Bạn.) Tiễn Bạn (Tặng H.Y) Mỉm cười nhé khi ngày mai lại tới Đường rợp cỏ hoa, sông rộng bến bờ Nỗi đau rồi lặng lẽ vu vơ Thời gian đến lại đi, không hẹn ước Chiều mang mang sương lẩn chìm đáy mắt Che ánh nhìn mệt mỏi xa xăm
Có bao giờ nói hết những lặng câm Lửa le lói, mịt mùng thăm thẳm tối Ngày mai ơi, đâu đây lòng chợt nhói Giữa mập mờ e lại gặp riêng ta Có bao giờ nói hết những phôi pha Chồi mươn mướt lạnh lùng mưa lất phất Phút ra đời con người đều biết khóc Vết đau vô hình con tạo đã khắc ghi Tương ngộ đã biết chia li Nhưng rồi cũng sẽ qua đi Nào có gì là cái chi chi ... (1)
Dẫu chỉ còn hư vô, lòng vẫn hòai mê mải Điệu buồn phương nao dư âm hồn vọng mãi Đeo đẳng kiếp người vô định giữa trăm năm Giữa muôn trùng nào ai biết tri âm 05-2005 (1): Cái tình là cái chi chi, mượn màu son phấn ra đi (dân gian) Trên khắp thế gian, vốn không có lấy một vật (lời Phật dạy) Phạm Lê |
Gặp khi nhân thế ứ đầy
Ta đi tìm chốn cỏ cây rũ lời.
Này chim này bướm rong chơi
Này hoa này nụ khép mời hương nhiên
Chồi non tơ, cội ưu phiền,
Cho ta chung hưởng một thiên mơ mòng...
Lá xanh xào xạc nhủ lòng:
Đi đâu thì cũng trong vòng ấy thôi...
18-9-2007
HY
Lịch trình cơ bản là một Trái Đất 4,6 tỉ năm tuổi, với xấp xỉ:
Xem thêm ở đây: http://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%8Bch_tr%C3%ACnh_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_c%...
| Những thuyết hình thành sự sống hiện đại Trong thực tế không có một thuyết chuẩn nào về nguồn gốc sự sống. Tuy nhiên, những thuyết được người ta chấp nhận nhiều nhất đều được xây dựng trên một số những phát hiện về cấu trúc phân tử và tế bào. Chúng bao gồm những luận điểm sau:
Nguồn gốc của các tế bào, trong khi chưa được rõ ràng, có thể gây ra tranh cãi về mức độ quan trọng và thứ tự của bước 2 và 3. Những hợp chất vô cơ và hữu cơ cơ bản nhất tạo nên sự sống là methane (CH4), ammonia (NH3), nước (H2O), hydro sulfua (H2S), carbon dioxit (CO2) và phosphate (PO43-). Cho đến năm 2006, chưa có một ai đã điều chế nhân tạo được một tế bào nguyên mẫu từ những chất cơ bản. Nhà sinh vật học John Desmond Bernal, đã đưa ra ba quá trình mà qua đó sự sống hình thành: Bước 1: Sự hình thành các monomers Bước 2: Sự hình thành các polymers Bước 3: Sự tiến hóa từ các cấp độ phân tử lên đến tế bào Bernal còn cho rằng: sự chọn lọc tự nhiên như Darwin có thể bắt đầu từ rất sớm, có khi từ giữa giai đoạn 1 và 2. Nguồn gốc của các chất hữu cơ: Miller, Eigen và Wächtershäuser Thí nghiệm Miller (do Harold Urey và học trò của mình là Stanley Miller) thực hiện vào năm 1953 nhằm tái tạo lại những điều kiện được cho rằng có từ lúc Trái Đất xuất hiện. Thí nghiệm sữ dụng một hỗn hợp các chất khí như: methane, ammonia và hidro. Tuy nhiên, tỉ lệ của các chất khí trong khí quyển Trái Đất cổ đại vẫn là một điều gây tranh cãi. Đã có thời người ta nghĩ rằng một lượng ôxy đáng kể trong bầu khí quyển, nhưng chính ôxy lại ngăn cản sự hinh thành các hợp chất hữu cơ. Thí nghiệm cho thấy với những mắt xích hữu cơ đơn giản như amino acid có thể trùng hợp tạo thành một khối vật chất sống. Những chất hữu cơ cơ bản dĩ nhiên là khác xa so với những tế bào có thể tự sinh sản được. Tuy nhiên, trong một môi trường mà chưa có sự sống nào hình thành trước thì các chất hữu cơ này sẽ được tích trữ lại và đến một lúc nào đó sẽ có một sự tiến hóa hóa học. Hơn nữa, sự hình thành các polymer phức tạp từ các monomer dưới những điều kiện như thế không phải là một quá trình dễ dàng. Bên cạnh những monomer cần thiết, những hỗn hợp có tác dụng ngăn cản sự hình thành các polymer. Hơn nữa, theo như Brooks và Shaw trong cuốn Origins and Development of Living Systems (Nguồn gốc và sự phát triên của các hệ thống sống), không có một dáu hiệu địa lí nào cho thấy tồn tại sự tích tụ các chất hữu cơ như trên:
Một số nguồn khác tạo thành các hợp chất hữu cơ phức tạp đã được công nhận: ví dụ như những yếu tố từ ngoài Trái Đất như các thiên thạch. Ví dụ như trong phân tích quang phổ, các hợp chất hữu cơ đã được tìm thấy trong các thiên thạch và cả sao chổi. Vào 2004, một số hợp chất hữu cơ thơm mạch vòng (PAH, viết tắt của polycyclic aromatic hydrocarbon) đã được tìm thấy khi quan sát các tinh vân. Sự hiện diện của PAH chính là nguồn gốc của "thế giới ARN" trong thuyết "thế giới PAH". Có một số tranh cãi rằng vấn đề chủ yếu vẫn chưa được trả lời bằng thuyết này là làm cách nào mà những phân tử hữu cơ đơn giản lại có thể hình thành nên những hợp chất hữu cơ phức tạp, tương tác với nhau như thế nào để tạo thành một tế bào. Ví dụ, trong một môi trường nước, sự thủy phân các polymer tạo thành các monomer có ưu thế hơn sự ngưng tụ các monomer thành polymer. Thí nghiệm Miller cũng đã tạo thành những chất chắc chắn phải phản ứng với amino acid, từ đó, chấm dứt chuỗi peptide. Vào đầu thập kỉ 1970, một vấn đề lớn được phát hiện về nguồn gốc sự sống đã được phát hiện bởi một nhóm nhà khoa học tại Học viện Max Planck. Họ tìm các xem xét những bước tạm thời trong phản ứng giữa những chất trong "món súp nguyên thủy" và những bước tạm thời trong các bước nhân đôi các mạch carbon vòng. Kết quả là, trong phân tử carbon mạch vòng, bộ phận lưu trữ thông tin (có thể là ARN) đã tiết ra một chất enzyme, giúp cho sự tạo nên một hệ thống thông tin mới, cứ liên tục như thế cho đến khi một hệ thống thông tin cuối cùng hỗ trợ cho hệ thống đầu tiên. Hệ thống đó được gọi là quasispecies, trải qua quá trình chọn lọc tự nhiên rồi trở thành một sinh vật. Một trong những bằng chứng của thuyết carbon vòng là sự khám phá ra ARN, trong một số trường hợp có thể chuyển hóa thành ribozymes, một dạng enzyme tạo thành ARN. Một câu trả lời cho sự biến hóa hóc búa này được đưa ra vào thập kỉ 1980 bởi Günter Wächtershäuser, trong một học thuyết mang tên "thế giới sắt – lưu huỳnh". Trong lý thuyết này, ông ta đã đưa ra một lý thuyết mới về sự tiến hóa sinh hóa học chính là nguồn gốc của sự sống. Hơn nữa, ông ta đã đưa ra một hệ thống rõ ràng về những chứng cứ sinh hóa từ những phản ứng khác tạo ra chất hữu cơ từ những chất khí cơ bản. Trái với những thí nghiệm của Miller, đòi hỏi rất nhiều những nguồn năng lượng khác như tia UV, sấm sét,... hệ thống Wächtershäuser bao gồm nguồn năng lượng khác: sắt sulfide và một số khoáng chất khác (ví dụ: khoáng pyrite). Năng lượng này được giải phóng từ những quá trình ôxi hóa-khử những sulfide kim loại và là nguồn năng lượng chính để tạo ra những phân tử hữu cơ cơ bản và cả polymer. Vì vậy, có thể cho rằng một hệ thống như thế đã từng tồn tại và đã có một ảnh hưởng đến sự tự nhân đôi, chuyển hóa một cách tích cực tạo thành nhựng thực thể, tiền thân của những sinh vật ngày nay. Cuốn sách Peptides by activation of amino acids with CO on (Ni,Fe)S surfaces: implications for the origin of life (Peptide bởi sự hoạt hóa với carbon oxide trên bề mặt (Ni,Fe)S: sự liên quan đến nguồn gốc sự sống) của ông xuất bản năm 1998 đã được đánh giá là thiếu tính khách quan do không đưa vào những chất hữu cơ mà những nhà khoa học khác cho là sẽ phản ứng với nhau hay bền. Sửa đổi mới nhất trong lý thuyết "thế giới sắt – lưu huỳnh" đã được đưa ra bởi William Martin và Michael Russell vào năm 2002. Theo như nghiên cứu của họ thì, phân tử đầu tiên của sự sống có thể đã được hình thành trong những mạch khoáng dưới đáy biển. Đây là một nơi có rất nhiều những khoáng chất có gốc sulfide được phun ra rồi đóng rắn lại tạo thành một hệ thống các hang động ngầm rất nhỏ. Do đó, hệ thống này có thể giải quyết những yếu điểm trong học thuyết Wächtershäuser.
Bước phát triển kế tiếp là sự tổng hợp các màng lipid cuối cùng cho phép các cơ thể sống, cuối cùng cho phép các vật sống di chuyển dời khỏi những hệ thống hang động nhỏ để bắt đầu cuộc sống của riêng mình. |
Nguồn: http://vi.wikipedia.org/wiki/Ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c_s%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng
