Tháng Ba thương nhớ

Tôi nhớ lời hát nghe từ hồi nhỏ: "Tháng ba mùa con ong đi lấy mật, mùa con voi xuống sông uống nước, mùa em đi phát rẫy làm nương, anh vào rừng đặt bẫy cài chông...". Chị Lan, chị Minh hay hát bài này, hai chị là chị em ruột, cháu của chú Châu hàng xóm nhà tôi, lần lượt đến nhà chú Châu trông thằng cu Tép giúp cô chú. Chị Minh vui tính bộc tệch hay gọi tôi sang chơi đánh tú lơ khơ, hát hò... Hồi ấy tôi khoảng 11-12 tuổi, thường tưởng tượng ra chị Minh tóc búi cao phát rẫy làm nương như cô gái Tây nguyên. Tôi chưa đến đó bao giờ nhưng lời bài hát khiến tôi tin là nơi ấy rất đẹp.

Đồi Độc lập nơi có dãy nhà chúng tôi ở cũng rất đẹp, nhà nào cũng có vườn cây xanh xanh, có nhà còn có dàn hoa thiên lý trước cửa. Tháng ba, hoa thiên lý nở thơm ngát. Tôi nhớ chị Yến và chị Giao đều rất thích hoa thiên lý, bộ ba chúng tôi rất thân với nhau dù tuổi cách xa nhau, chị Yến sinh năm 63 chị Giao sinh năm 67 và tôi sinh năm 69. Hồi ấy có anh Lượng rất thích chị Yến, có lần anh tặng chị chùm hoa thiên lý để tỏ tình. Chị Yến xúc động viết thơ vào sổ tay, tôi hồi đó cứ thích đọc sổ tay của chị và ngẫm nghĩ mãi về những bài thơ trong ấy. Khi đó tôi nhỏ tuổi nhất nhưng rất thích đi theo các chị, cứ được các chị rủ đi chơi là đi luôn. Nhớ có lần cả ba chúng tôi bắt gặp một ổ trứng gà đẻ rơi ở gần dãy nhà thực phẩm, thế là chia nhau mang về nhà. Tôi còn theo chị Giao ra tận vườn trường Đồi Độc lập nơi lớp chị trồng rau, những luống rau rất dài.

Tháng ba, tôi nhớ màu xanh mướt mắt của cây cối trong vườn. Vườn nhà tôi có một hàng na, tháng ba hình như cũng là lúc na ra hoa, những cánh hoa chum chúm rủ xuống hiền lành. Phía dưới vườn là màu xanh của rau ngót, rau lang. Rau ngót nhà ăn không hết nên thỉnh thoảng mẹ tôi cắt bó bằng dây chuối thành những mớ tròn vo cho vào đầy cái rổ to để tôi mang ra chợ bán. Chợ ở cách nhà một đoạn đường, kể ra đi bán như thế tôi cũng hơi ngượng nên thường đội nón vào cắm cúi đi rất nhanh, chỉ ngại gặp bạn nào cùng lớp hay thầy cô giáo. Ra cổng gặp bọn trẻ con hàng xóm cũng ngượng nên chờ mẹ cắt rau về bó rồi rảy nước trong bếp xong xuôi đâu đấy mới chạy ra ngó không có đứa nào là cắp rổ ù đi. Mẹ cứ động viên nên đi bán hoài hoài lần này lần khác, năm hào một mớ, mang nguyên xi tiền về đưa mẹ, ngoan lắm.

Mùng ba tháng ba âm lịch các nhà rục rịch bánh trôi bánh chay, nhà nào có bà nội bà ngoại thì chắc chắn là trẻ con được cắm tăm bánh trôi rồi. Chị Minh cũng làm bánh trôi bánh chay, xay nhờ gạo nhà bà Quỳnh mang về nặn. Tôi được ăn ké với chị Minh chứ nhà tôi ba mẹ đi làm bận cả, không có thời gian. Có khi chủ nhật rỗi rãi ba tôi cũng làm bánh bột lọc nhân tôm kiểu Huế cho mà ăn. Tôm là thứ tôm đồng nhỏ mẹ tôi mua mớ ngoài chợ. Bột là bột sắn vườn nhà xay ra đem lọc rồi gạn phơi khô cất lâu lâu lấy ra nấu chè, làm bánh. Lá gói ba'nh là lá chuối cũng ở vườn nhà. Bánh hấp bằng chõ. Bóc ra miếng bột trong suốt, hai con tôm đỏ nằm giữa trông rất ngon. Thế nhưng tôi vẫn thích bánh trôi, vì nhiều nhà có, vì trẻ con rộn rực cái không khí chung, vì cái gì chẳng biết... Về nhà khoe được ăn bánh trôi bị anh tôi trêu đồ ăn chực cũng hơi chưng hửng nhưng hễ chị Minh gọi còn đĩa bánh sang ăn cho vui là lại tót sang, thường là làm nhiều ăn hai hôm mới hết. Khi mẹ tôi về hưu thì mới hay được ăn bánh trôi nhà làm vào tháng ba, không những bánh trôi mà bánh cuốn, bún... do mẹ tôi tự tay làm.

Tháng ba, mảnh vườn kế sân trước cửa cũng nở nhiều hoa. Hoa đồng tiền đơn, đồng tiền kép, hoa thược dược, hoa cúc, hoa hồng quế ... Hai khóm hoa nhài sáng sớm ra thơm ngát, tôi chọn vài bông trắng tinh vào ướp chè. Trưa đến có hoa mười giờ, nắng tháng ba bắt đầu chói làm hoa mười giờ càng đỏ rực rỡ. Đêm về có khóm dạ lan hương thoang thoảng. Tôi nhớ bài hát: "Mùng tám tháng ba, em ra thăm vườn, chọn một bông hoa xinh tươi tặng cô giáo..." Bài này tôi hát từ hồi ở mẫu giáo, lâu lắm rồi, là lớp mẫu giáo ở nhà trẻ mẹ tôi làm việc, mẹ tôi cũng là cô giáo nuôi dạy trẻ...

Một tháng ba nữa sắp qua.