Thứ Bảy, 21 tháng 7, 2012

Sonnet 45 của Shakespeare

The other two, slight air and purging fire,
Are both with thee, wherever I abide;
The first my thought, the other my desire,
These present-absent with swift motion slide.
For when these quicker elements are gone
In tender embassy of love to thee,
My life, being made of four, with two alone
Sinks down to death, oppressed with melancholy;
Until life's composition be recured
By those swift messengers return'd from thee,
Who even but now come back again, assured
Of thy fair health, recounting it to me:
This told, I joy; but then no longer glad,
I send them back again and straight grow sad.
 Dịch nghĩa:

Hai thứ khác (nữa), khí nhẹ và lửa thiêu
Đều ở bên em, dù anh có ở nơi đâu
Cái thứ nhất là suy nghĩ của anh, cái kia là mong muốn (khát khao)
Chúng xuất hiện- vắng mặt với chuyển động nhanh từ chỗ này đến chỗ kia
Khi những nguyên tố mang đầy sức sống này ra đi
Trong nhắn gửi dịu dàng của tình yêu đến em
Đời anh, tạo ra từ bốn thứ, chỉ còn hai thứ*
Chìm xuống cái chết, bị áp bức bởi nỗi u sầu
Cho tới tận khi thành phần của sự sống được chữa trị
Bởi các sứ giả mau lẹ hồi đáp từ em
Chúng, tới tận lúc này, mới trở về lại, đảm bảo

Cho sức khỏe của em, cho anh biết về nó
 Điều đó đến, anh vui, nhưng sau đó vui không kéo dài
Anh gửi chúng lại và lập tức dâng cao nỗi buồn

(*đất, nước, lửa, khí là bốn thứ tạo ra con người theo triết học cổ, hai thứ nặng còn lại là đất và nước)


Dịch thơ:
 

Khí nhẹ, lửa thiêu, hồn vía của anh
Tới bên em, dẫu xa cách muôn trùng
Khí - nghĩ suy, lửa - khát khao vỗ cánh
Đến và đi, xuôi ngược giữa khoảng chung

Chúng mang theo sức sống của anh
Trong nhắn gửi em yêu tình dịu ngọt
Bốn thứ tạo anh, còn đất, nước, nặng đanh
Sầu thảm trói, đời anh chìm, chết ngột

Cho tới khi sinh khí lại trở về
Bởi sứ giả từ phương em mầu nhiệm
Tình yêu, sự sống đến chở che
Cứu vớt đời anh như phép thần tái hiện

Anh đã vui, nhưng vui liền tan mất
Gửi chúng cho em, anh lại buồn chất ngất.

 Chuyển thể lục bát

Hai điều đã tạo nên anh
Lửa thiêu, khí mảnh xin dành gửi em
Dù anh xa cách ngày đêm
Khí là suy nghĩ, lửa - niềm khát khao

Đến đi mau mắn thiết thao
Chúng mang sức sống dâng trào của anh
Dịu dàng âu yếm chân thành
Tới bên em để lòng anh thỏa tình

Đời anh bốn thứ tạo hình
Đất dầy, nước cả, khí thanh, lửa nồng
Còn hai thứ nặng như đồng
Chìm xuống cái chết, dưới vòng sầu đau

Tận khi sức sống quay đầu
Theo chân sứ giả nhiệm mầu từ em
Biết em khỏe mạnh ấm êm
Anh mừng trong dạ càng thêm mong cầu

Anh vui cũng chẳng được lâu
Đem chúng gửi lại, anh sầu thảm ngay.


CẬP NHẬT: đã sửa lại khổ thứ 4 trong chuyển thể lục bát, một số chỗ trong bài dịch thơ đã được sửa lại và post ở comment.

15 nhận xét:

doanh nói...

Em có ngó thấy chị mần vụ này trên FB với nhà bác kia :-) chị Yến giỏi thế, dịch cả thơ vừa cổ vừa điển.

theo em, với thơ kiểu nén chữ thế này thì nên dịch nghĩa trước khi dịch thơ chị ơi.

có một ý em nghĩ là bị hiểu lầm nghĩa, chị xem thía nào:

My life, being made of four, with two alone
Sinks down to death, oppressed with melancholy

vì động từ sink được dùng ở ngôi thứ 3 số ít có 's', nên chắc ăn nó là động từ của chủ ngữ 'my life'

câu này ý nói: cuộc đời anh, có 4 thứ, giờ chỉ còn 2 (vì đã cho em 2 thứ khí+lửa rồi, oạch), nên nó ngắc ngoải sắp chết vậy á

mặc dù ta hiểu khí/nước/lửa/đất - nhưng trong bài cụ ý không kể ra 2 cái còn lại, nên chị cũng ko cần đưa vô, em nghĩ vậy. theo em đọc thì câu thơ của chị cả 2 versions đều làm cho hiểu thành 2 cái còn lại (nước và đất) nhấn chìm đời anh hoặc bản thân 2 cái đó bị nhấn chìm abcd.

HY nói...

Nhất trí với Gauxx về việc phải cho đoạn dịch nghĩ vào trước khi dịch thơ, mình đã bổ xung đoạn dịch nghĩa vào bài.

Đoạn Gấu nói "đời anh" chủ động chìm xuống cũng chính xác, mình vẫn đang loay hoay câu này để sửa lại cho hợp vần, về việc nêu hẳn tên bốn thứ ra mình cũng thấy nó có vẻ thừa, bỏ đi thì mình lại ngại độc giả thấy khó hiểu, mình sẽ cân nhắc chuyện bỏ đi.

Cảm ơn Gauxx nhiều.

doanh nói...

Hihi, chị nhanh thế. À, có 1 chữ: thy là your không phải my, nên là skhỏe của em chứ phải không chị?

Em cũng ngứa ngáy nên bon chen với chị Yến tí nhá :-))

Này của anh, khí thanh và lửa nóng
Ở bên em, dù anh có cách xa
Khí là nghĩ suy, lửa là khát vọng
Trở tới trở đi ở giữa hai bờ

Khi gửi em rồi, hai thứ thiêng liêng
Trong thông điệp tình yêu anh sâu nặng
Cuộc đời anh còn hai nguồn đơn lạnh
Chìm xuống đất nâu, chôn chặt sầu thương

Những kiến tạo sự sống bỗng hồi sinh
Thông điệp kia một hôm em trao lại
Báo với anh điều anh hằng minh định:
Em vẫn an bình, anh biết mình vui.

Anh vui rồi và chợt thấy buồn mau
Lại gửi cho em, anh còn nỗi sầu.

HY nói...

Đúng rồi, là sức khỏe của em, mình sẽ sửa lại.

Bản dịch của Gauxx đọc thanh thoát hơn ở hai khổ đầu và nửa khổ cuối, khổ thứ ba chỗ "một hôm" mình thấy nó hơi không phản ánh việc thư qua thư lại giữa chàng và nàng là thường xuyên.

HY nói...

Đọc bản dịch của Gauxx mình cảm giác nó gần với tâm trạng tác giả hơn vì nó thanh thoát hơn và ít bi lụy hơn bản của mình. Riêng cái đoạn "sức khỏe của em" chính xác hơn của mình từ lúc đầu ko hiểu sao mình đọc rồi mà cứ cho đấy là sức khỏe của anh.

HY nói...

mình sẽ phải dịch lại bản của mình và cả cái chuyển thế lục bát cho nó rõ ý: anh biết em khỏe anh vui

doanh nói...

cảm ơn chị Y. chị nói đúng, ban đầu em không xài từ đó, nhưng nghĩ chưa ra cái khác nên viết đại. bản của chị rất có cá tính, đọc lên là biết của phụ nữ dịch :-) theo em thấy là phụ nữ ưa xài tính từ để diễn đạt nhiều hơn :-D

HY nói...

Gauxx: Đúng rồi, phụ nữ ưa xài tính từ, chả biết có liên quan gì đến thói quen trang điểm bằng son phấn, nước hoa của chị em không :) Dù không dùng những thứ này ngoài đời thì lại dùng trong văn.
Chính mình đôi khi cũng nhận ra là ý văn bị mắc kẹt ở giữa những tính từ, nhưng đây là thói quen khó bỏ, thoát ra rồi lại buộc vào như không :)

HY nói...

Lục bát mình chữa khổ gần cuối thôi và vẫn để cái diễn giải bốn thứ vì cái loại chuyển thể lục bát này có vẻ nó cũng rộng rãi thoải mái cho mình con cà con kê hơn:

Tận khi sức sống quay đầu
Theo chân sứ giả nhiệm mầu từ em
Biết em khỏe mạnh ấm êm
Anh mừng trong dạ càng thêm mong cầu

Tung H nói...

Những kiến tạo sự sống bỗng hồi sinh
Thông điệp kia một hôm em trao lại
Báo với anh điều anh hằng minh định:
Em vẫn an bình, anh biết mình vui.

Anh vui rồi và chợt thấy buồn mau
Lại gửi cho em, anh còn nỗi sầu.

Thích đoạn cuối của anh Gấu - rất bẽn lẽn tình đầu :P

Kể ra cái tứ đại kia mà dịch được sang ý kiểu PG thì nghe quen tai, dễ cảm hơn nhờ ^^

HY nói...

Ngoài hồn, vía, xác phàm thì không rõ Phật Giáo còn thêm những từ gì để chỉ nữa nhỉ?

HY nói...

Sửa lại:

Dịch thơ

Khí nhẹ, lửa thiêu, hồn vía của anh
Tới bên em, dẫu xa cách muôn trùng
Khí - nghĩ suy, lửa - khát khao vỗ cánh
Đến và đi, xuôi ngược giữa khoảng chung

Khi chúng mang sức sống anh theo
Trong nhắn gửi em yêu tình dịu ngọt
Đời anh, bốn thứ, còn hai thứ hạ neo
Chìm xuống đáy chết, bể sầu đè muôn giọt

Cho tới khi đau đớn được chữa lành
Bởi sứ giả từ phương em trở lại
Cho anh biết em yêu vẫn yên bình
Bao sức sống ở trong anh bừng dậy

Anh đã vui, nhưng vui chẳng được lâu
Gửi chúng cho em, anh lại đếm u sầu.

Tung H nói...

Không, ý em chỉ thấy nếu gắn 4 yếu tố kia theo kiểu nói "thân tứ đại" thì quen tai hơn ^^ Còn dịch thì em ko chú ý lắm. Cứ xong thì đọc thôi :P

Nặc danh nói...

Chao HY,

Tho ban dich hay lam.
Ban da tim duoc viec chua?
Chuc may man!

PTN nói...

Hôm nay mới đọc được bài này của HY. Công nhận đồng hương mình tài thật, mình tự hào lây, hơ hơ...
Còn bây giờ phát biểu cảm tưởng nè : Đọc bài của HY thì cảm giác "dịch" rõ ràng hơn, bài của Gauxx thì cảm giác là "lấy cảm xúc ấy để làm thơ" rõ ràng hơn, không biết có đúng thế không vì trình tiếng Anh mình rất i tờ.