Hạn chế của thơ lục bát

Đã lâu rồi, vào một lúc ngay khi viết xong một đoạn lục bát, tôi nhận ra hạn chế của thể thơ được dùng nhiều trong ca dao này. Tôi rất yêu lục bát, bây giờ yêu, sau này vẫn yêu nhưng không vì thế mà tôi không nói ra cảm nhận của mình về cái "dở" của thể loại này.

Luật vần sáu tám khiến câu thơ bắt buộc phải chui khít cái khuôn ấy thành ra câu thơ nhiều khi phải nới ra hoặc co lại cho vừa, việc này khiến cho dòng thơ có lúc như có những khoảng rỗng chẳng để làm gì mà chỉ phục vụ mục đích vừa khuôn vần luật. Có chỗ thì phải ép chặt lại cũng chỉ vì vần luật. Sự kết hợp hài hòa giữa vần luật và dòng chảy của ngôn ngữ để tạo ra một câu thơ hay như câu : "Cô kia tát nước bên đàng/ Sao cô múc ánh trăng vàng đổ đi" là rất khó, phải vừa vặn không thiếu không thừa, hồn nhiên như không hề có sự sắp xếp co kéo.

Người xưa hay ví von, mượn trăng hoa mây gió để nói cảm xúc thì từ ngữ có thể giãn rộng hay co hẹp mà vẫn không để lộ dấu tích nhưng cảm xúc của con người hiện đại thì trần trụi hơn, chúng cần được chảy ra một cách thoải mái tự nhiên trong thơ, không gò ép, không thêm đắp. Những sự thêm đắp gò ép dễ khiến câu thơ thành sáo rỗng giả tạo.

Những câu thơ 6, 8 nối nhau đều đặn cũng dễ tạo ra lối mòn nhàm chán, dễ gây cảm giác cũ, sến. Trong lục bát, để tạo ra sự bùng nổ dồn nén của câu thơ chỉ có trông chờ vào vần sáu và vần tám. Còn muốn tạo ra sự đứt gãy tan nát thì dường như không thể vì lúc nào vần luật cũng ngoan ngoãn chỉn chu chui vào độc một cái khuôn ấy. Nhiều bài lục bát đọc lên luôn gợi cảm giác hoài cổ, xưa cũ.

Bàn liều như vậy về thể thơ lục bát, còn đây là mấy câu comment ở blog hòa thượng THT dựa vào nội dung entry Ký ức Ấn độ:

Sách hay đọc lại càng hay
Tri âm gặp lại càng say khúc đàn
Ta đi đường đất muôn ngàn
Vẫn mong về lại cơ hàn cảnh xưa